Biżuteria to taka część ludzkiej garderoby, która ma szczególny wyraz i piękno. Ma w sobie coś magicznego, bo człowiek przywiązywał do niej wagę od najdawniejszych czasów. Ozdoby pełniły różną rolę, m. in. określały zamożność czy klasę społeczną ich właścicieli przez to, z jakiego kruszcu zostały wykonane lub jak cenne kamienie szlachetne zawierały w sobie.

Ludziom nigdy nie wystarczało to, że biżuteria po prostu pięknie ozdabia.
Pożądali szlachetności i wysokiej jakości materiałów, z których była zrobiona,
by spełniła także rolę nobilitacji społecznej oraz lokaty kapitału.

Biżuteria z metali szlachetnych jak złoto i srebro oraz z drogocennymi kamieniami była i jest posagiem i zabezpieczeniem majątkowym wielu kobiet – pod warunkiem, że naprawdę jest wykonana ze szlachetnego kruszcu lub zawiera prawdziwe, szlachetne kamienie.

Zatem zależy nam (jako konsumentom) na tym, by nasze dodatki jubilerskie były szlachetne, szczególnie gdy za nie dużo płacimy. Chcemy wiedzieć, czy wydajemy pieniądze za prawdziwe srebro lub złoto czy za jego podróbkę. Z tego samego powodu Twoi klienci (jeśli tworzysz i sprzedajesz biżuterię) będą chcieli upewnić się, czy nie kupią „kota w worku”.
Pragniesz, by Twoje dzieła i marka cieszyły się dobrą opinią. Dlatego musisz zadbać o stosowanie przepisów polskiego prawa probierczego, by nie narazić się na kłopoty
i budować zaufanie odbiorców Twoich wyrobów (O obowiązkach probierczych w Polsce przeczytaj w artykule: „Urząd probierczy, cechowanie, probiernictwo w Polsce – wyjaśniamy terminy i przepisy, by się z nimi oswoić”.
Zadowolenie klienta jest sprawą bardzo istotną dla każdej firmy jubilerskiej czy Ciebie jako twórcy biżuterii handmade, ponieważ m. in. to buduje Twoją pozycję na rynku, wiarygodność w oczach klienta i owocuje dobrymi opiniami i poleceniami.

Metale szlachetne mogą być w stanie czystym lub w stopach z innymi metalami. Są wysoce odporne chemicznie, czyli prawie nie korodują, bo w nikłym stopniu wchodzą w reakcje z innymi pierwiastkami. Cechują się dużą gęstością i topnieją w wysokich temperaturach. Mają gładką powierzchnię, połyskują, a złoto i srebro są dobrze kowalne i plastyczne. Z tego powodu metale szlachetne są tak chętnie wykorzystywane w jubilerstwie.
Warto tu dodać, że choć srebro jest metalem szlachetnym, wchodzi nieco w reakcje ze związkami siarki, znajdującymi się w zanieczyszczonym powietrzu i pocie, a wtedy z czasem pokrywa się nalotem, zmieniając barwę na żółtą, brązową lub czarną. Z tego powodu warto zadbać o srebrną biżuterię. Dowiedz się, jak ją pielęgnować, czytając artykuł „Jak dbać o srebrną biżuterię?”

Stopy metali szlachetnych a próby

W produkcji biżuterii raczej nie stosuje się metali szlachetnych (zwłaszcza srebra i złota) w czystej postaci, ponieważ są one materiałami zbyt miękkimi, by tworzyć z nich wystarczająco trwałą biżuterię. Byłaby ona bardzo podatna na odkształcenia i zarysowania. Z tego powodu tworzy się ją ze stopów metali szlachetnych z domieszkami innych metali.

Czysty metal określa się próbą 999 (0,999) – chociaż powinno się oznaczać go próbą 1000 (skoro to czysty metal), ale przyjmuje się, że w żadnym procesie technologicznym nie jest możliwe otrzymanie całkowicie czystego metalu, więc asekuracyjnie pozostawia się 0,001 na nieuniknione i niemające znaczenia domieszki.

Oznaczenie srebra i złota znakami probierczymi zamknęło drzwi wielu oszustom

Szlachetne metale mają swoje tańsze wersje imitujące ich wygląd. Te jednak nie mają właściwości ani wartości szlachetnych metali. A w latach, kiedy nie było jeszcze uregulowań prawnych w temacie znakowania biżuterii, taki stan rzeczy napędzał biznes wielu kanciarzom. Przykładem takiego nadużycia jest tombak (stop miedzi
i cynku) sprzedawany jako złoto.
Z powodu nieoznakowanych wyrobów jubilerskich a imitujących metal szlachetny, wielu klientów nieznających się na rzeczy stało się ofiarą oszustw i naciągania.

Próba i cecha wprzągnięte w działalność administracyjną państwa

Wygląd metalu często wprowadza w błąd, dlatego w wielu krajach (w tym Polsce) zadbano o to, by konsumenci nie padali ofiarą oszustw.
W tym celu ustanowiono prawo probiercze oraz powołano jednostki administracji publicznej zwane urzędami probierczymi. Więcej o urzędach probierczych oraz
o obowiązkach probierczych i cechowaniu czytaj w artykule: „Urząd probierczy, cechowanie, probiernictwo w Polsce – wyjaśniamy terminy i przepisy, by się z nimi oswoić”.

Państwo na mocy prawa gwarantuje staranność i dokładność badań oraz poprawność oznaczenia cechami probierczymi wyrobów z metali szlachetnych.
O tym, które wyroby muszą być ocechowane przeczytasz w artykule: „Urząd probierczy, cechowanie, probiernictwo w Polsce – wyjaśniamy terminy i przepisy, by się z nimi oswoić”.

Urzędy stosują cechy podstawowe, dodatkowe, pomocnicze oraz główną (patrz wyżej na grafikę polskich cech):

Dany wyrób jubilerski przypisuje się danej próbie wtedy, gdy zawartość metalu szlachetnego nie jest mniejsza od ustalonej dla danej próby.

Przykładowo: Jeśli w badaniu okaże się, że produkt ma próbę np. 923 – to zostanie oznakowany cechą z próbą 875 🙁

Jeśli badany wyrób zawiera części z tego samego metalu szlachetnego, ale o różnych próbach – znakuje się go cechą odpowiadającą najniższej stwierdzonej próbie w tym wyrobie.

Ale zanim zgłosisz swoją biżuterię do urzędowego oznaczenia, najpierw musisz mieć swój znak imienny (imiennik)…, ale o tym już w filmie „Czy twórca biżuterii musi znakować cechą i próbą swoją biżuterię?” i artykule: „Urząd probierczy, cechowanie, probiernictwo w Polsce – wyjaśniamy terminy i przepisy, by się z nimi oswoić”.