Urząd probierczy, cechowanie, prawo probiercze w Polsce – wyjaśniamy terminy

Tworzysz biżuterię z metali szlachetnych i chcesz ją sprzedawać?… Dlatego szukasz informacji na temat urzędu probierczego i zasad cechowania. Dobrze się składa, bo w tym artykule zdobędziesz niezbędną wiedzę o tym, kiedy trzeba zgłosić swoje wyroby do cechowania, a kiedy nie, o innych wymogach, by je sprzedawać na polskim rynku oraz o kontrolach probierczych – że nie trzeba się ich bać.

Co to jest probiernictwo?

Probiernictwo jest badaniem wyrobów z metali szlachetnych (w tym biżuterii) oraz znakowaniem ich cechami probierczymi zgodnie z wynikami tych badań. Czynią to urzędy probiercze zgodnie z przepisami ustawy z 1 kwietnia 2011 r. Prawo probiercze (tekst ujednolicony: Dz. U. z 2019 r., poz. 129).

Z probiernictwem są ściśle związane takie pojęcia jak: metale szlachetne i ich stopy, cechy probiercze, próby srebra czy próby złota oraz urzędy probiercze. Z nimi zaznajomisz się, czytając artykuł „Cechowanie a próby srebra i złota – symbole jakości i klasy biżuterii”.

W tym artykule poszerzamy temat urzędów i obowiązków probierczych.

Szczegółowe zasady zgłaszania wyrobów do ocechowania znajdziesz na stronie Okręgowego Urzędu Probierczego w Warszawie: „Badanie i oznaczanie wyrobów w urzędach”.

W przypadkach szczególnych i nietypowych wskazane jest skontaktować się bezpośrednio z najbliższym urzędem probierczym.
Na przykład w niektórych urzędach można zgłosić wyroby przed zakuciem kryształów czy kamieni, w innych trzeba te kamienie przynieść do wglądu, a w jeszcze innych produkty muszą być kompletne.

Zatem nie musisz zgłaszać swoich wyrobów, jeśli ich waga nie przekracza w.w. norm. Cechowanie nie jest obowiązkowe również dla m. in. surowców i półproduktów jubilerskich.

Czy trzeba nabijać znacznik próby metalu na biżuterię, która nie podlega cechowaniu?

Odpowiedź brzmi: nie ma obowiązku nabijać znacznika próby metalu (wyjaśnienie pojęcia próby i jej rodzajów znajdziesz w artykule „Cechowanie a próby srebra i złota – symbole jakości i klasy biżuterii”).
Kiedy sprzedajesz biżuterię, warto jednak samodzielnie oznaczyć swoje wyroby znakiem próby metalu szlachetnego, np. w przypadku srebra – próba 925– to cenna informacja dla klienta, a wiarygodność Twojej marki wzrasta. No i oczywiście musisz oznaczyć je imiennikiem. Co to jest imiennik? Czytaj dalej i obejrzyj film „Czy twórca biżuterii musi znakować cechą i próbą swoją biżuterię?”

Firma SILVEXCRAFT jako producent z ponad 35 – letnim doświadczeniem
produkuje półfabrykaty do biżuterii, których większość oznacza sygnaturą prób:
wyroby ze srebra – 925 i 999 oraz wyroby ze złota – 585 i 333.

Uwaga! Zanim zgłosisz swoje wyroby do oznaczenia w urzędzie probierczym – najpierw jednak musisz mieć zarejestrowaną działalność gospodarczą oraz zarejestrowany znak imienny (imiennik).

A co to jest znak imienny?

Znak imienny, inaczej imiennik to indywidualny znak rozpoznawczy, identyfikujący Cię jako wytwórcę biżuterii.

Tylko urzędy probiercze mają kompetencje, by prowadzić rejestr znaków imiennych.

Imiennik na biżuterii
można porównać do podpisu.
Identyfikuje on
wytwórcę wyrobu jubilerskiego
lub podmiot zagraniczny wprowadzający biżuterię do obrotu.

Znak imienny i znacznik próby metalu są istotne z punktu widzenia klienta, gdyż w przypadku reklamacji wiadomo do kogo się zgłosić. Sygnowanie wyrobów imiennikiem jest zabezpieczeniem dla Ciebie w razie kontroli z urzędu probierczego (o kontroli probierczej przeczytasz dalej).

Jakie są opłaty za podstawowe czynności probiercze?

Ceny są ustawowo ustalone, takie same w każdym urzędzie. Cennik podstawowych czynności probierczych (za rok 2018, pod tabelą jest link do cennika w UP w Warszawie):

Ceny pozostałych czynności probierczych znajdziesz na stronie OUP – Warszawa: „Cennik czynności probierczych”.

Kontrole probiercze

Jako wytwórca biżuterii albo podmiot wprowadzający ją do handlu na rynku polskim, jesteś obowiązany stosować się do polskiego prawa probierczego i możesz się spodziewać kontroli. Kontrola dotyczy też lombardów, komisów czy wystawców biżuterii z metali szlachetnych na stoiskach czy na różnych imprezach wystawienniczych jak targi.

Kontrole takie przeprowadzają urzędnicy na podstawie ustawy Prawo Probiercze oraz przepisów Prawa przedsiębiorców i innych, np. m. in. Kodeksu postępowania administracyjnego czy Kodeksu Cywilnego.
Nie musisz obawiać się kontroli probierczej, jeśli zastosujesz się do tych przepisów.

Uwaga! Organ kontroli powinien zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli (na podstawie Art. 48 ustawy Prawo przedsiębiorców).

Cechy probiercze tzw. „konwencyjne” oraz cechy wynikające z umów międzynarodowych

W niektórych państwach nie ma obowiązku cechowania biżuterii, bo nie jest to prawnie uregulowane. W Polsce, a także w Rosji, Ukrainie, Białorusi jest to obowiązkowe.

Wiele państw (szczególnie w obszarze Unii Europejskiej, w tym Polska) podpisało porozumienia i umowy, by ułatwić międzypaństwowy przepływu wyrobów z metali szlachetnych. Państwa te prowadzą także współpracę zagraniczną w tej dziedzinie.
Z tego powodu, by handlować biżuterią na terytorium Polski, wyroby jubilerskie muszą mieć polskie cechy probiercze lub te wynikające z umów międzynarodowych. Jeśli chcesz poznać grafikę międzynarodowych cech, zajrzyj na stronę OUP – Warszawa: „Cechy konwencyjne”.

Jedną z takich umów jest „Konwencja o Kontroli i Cechowaniu Wyrobów z Metali Szlachetnych”. Jej przepisy upoważniają kraje, które podpisały Konwencję do posługiwania się wspólną cecha probierczą, która ma wzór wagi. Polska jest członkiem tej Konwencji od 2005 r.

Kolejne porozumienia dotyczą uznawania na terytorium RP cech probierczych, które dopuszczają do obrotu biżuterię w państwach członkowskich UE, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Republice Turcji. Więcej informacji o tym znajdziesz na stronie urzędu w Warszawie: „Współpraca międzynarodowa”.